Home / Vormen van geweld / Eergerelateerd geweld

Eergerelateerd geweld

Eergerelateerd geweld is de overkoepelende term voor vormen van intimidatie, dwang, psychisch en fysiek geweld gepleegd vanuit een eermotief. Eer heeft te maken met de reputatie van integriteit en betrouwbaarheid. In sommige families en gemeenschappen speelt de zedelijke familie-eer een grote rol. Morele normen ten aanzien van seksualiteit bepalen de omgang tussen mannen en vrouwen. Worden deze normen gehanteerd dan ‘hoor je er bij’. Wanneer als gevolg van moreel wangedrag iemands reputatie niet goed is, dan wordt hij/zij gezien als immoreel en dus slecht. Gevolg is dat het individu kan worden uitgesloten.

Door immoreel gedrag van een familielid kan ook de reputatie van integriteit en betrouwbaarheid (familie-eer) van andere familieleden ernstig beschadigd raken met risico op uitsluiting van de familie door de gemeenschap. De familie zal er alles aan doen om uitsluiting te voorkomen. Individuele keuzes zijn dus van directe invloed op de positie van familieleden en de positie in de gemeenschap. In deze families is het schamen voor ‘ongewenst’ gedrag en angst dat dit gedrag bekend wordt bij derden, groot. Eergerelateerd geweld kan zowel tussen een individu en de groep als tussen verschillende groepen onderling spelen. Wanneer eerschending dreigt, moet deze door de familie voorkomen worden. Wanneer de eer is geschonden, moet deze door de familie worden hersteld.

De familie wordt aangesproken door de gemeenschap als zij onvoldoende reageert op een inbreuk op de familie-eer. Meisjes en vrouwen hebben de verantwoordelijkheid om de familie-eer hoog te houden, ouders, mannen en jongens om deze te bewaken en zo nodig te herstellen.

Vormen van eergerelateerd geweld

Eergerelateerd geweld kent verschillende uitingen en gradaties van ernst, bijvoorbeeld dreigen, grote psychische druk, beperken vrijheden, controleren, isoleren, genezingsrituelen en bezweringen (gedwongen) abortus/afstand van een kind, lichamelijk geweld, gedwongen huwelijk en huwelijkse gevangenschap, verstoting, achterlaten in het buitenland, (vrouwelijke genitale) verminking, gedwongen worden tot zelfmoord, eermoord.

Het is belangrijk dat onderscheid gemaakt wordt tussen eergerelateerd geweld, huiselijk geweld, geweld om de individuele eer, opvoedingsonmacht en kindermishandeling. Bij eergerelateerd geweld speelt namelijk expliciet een eermotief in een collectieve context en zijn daarom andere interventies van toepassing.

Signalen

Signalen zijn aspecifiek, dat wil zeggen dat er geen specifieke signalen eergerelateerd geweld zijn.

Signalen die kunnen duiden op eergerelateerd geweld: de angst voor geweld vanuit familie, gedragsveranderingen en /of klachten zoals depressie, negatief zelfbeeld, zelfbeschadiging, eetproblemen en slecht slapen, wegloopgedrag, (structureel) verzuim van school en /of dagbesteding, verminderde prestaties, op zien tegen komende vakantie, (plotseling) gehaald en /of gebracht worden (surveillance) door familieleden, het onthouden van medische zorg, verbreken van sociale contacten zonder duidelijke reden, verandering van kleding, plotselinge aankondiging van verloving en /of huwelijk, roddels in de gemeenschap, geen beschikking meer hebben over identiteitsdocumenten.

Er is vrijwel altijd sprake van schuld- en schaamtegevoelens en loyaliteitsconflicten.

Risicofactoren

  • Vrouwen: een ‘vermeende’ relatie, seks voor het huwelijk, een (veronderstelde) buitenechtelijke relatie, ongehuwd zwanger, weigeren van een gearrangeerd huwelijk, lesbische identiteit en/of relatie.
  • Mannen: relatie/seks met een meisje wat door haar familie niet is toegestaan, relatie/seks met een getrouwde vrouw, weigeren van een gearrangeerd huwelijk, homoseksuele identiteit en/of relatie, weigeren eergerelateerd geweld met betrekking tot zus, nicht, familielid uit te voeren.
  • Foute contacten die bijvoorbeeld dreigen compromitterende beelden op internet te plaatsen (sexting/digitale chantage).
  • Scherpe sociale controle, geroddel over (vermeend) wangedrag, wangedrag is bekend in de omgeving.
  • (Dreigend) eergerelateerd geweld wordt besproken met politie / hulpverlening (en kan bekend worden).
  • Grote onderlinge afhankelijkheid binnen een familie waar familie-eer belangrijk is.
  • Eerder eergerelateerd geweld in de familie.
  • Strenge/traditionele morele normen ten aanzien van de zedelijke familie-eer.
  • Sociaaleconomische problematiek, sociale isolatie, multiproblematiek.

Aandachtspunten meldcode

Aandachtspunten voor dit type geweld bij het doorlopen van de 5 stappen in de meldcode:

  • Risicotaxatie en –analyse altijd door experts van politie met behulp van de checklist eergerelateerd geweld;
  • Stappen van de meldcode worden anders ingevuld – het is van groot belang niet direct ouders te betrekken of te informeren vanwege het risico op escalatie en gezichtsverlies;
  • Er is een specifieke meldcode voor eergerelateerd geweld;
  • Via de politie en Veilig Thuis kan er consultatie plaatsvinden bij, en taxatie en analyse door, het Landelijk Expertisecentrum Eergerelateerd geweld;
  • Bij twijfel: zie bij Advies en melden.

Feiten en cijfers

De politie kent jaarlijks 2.500 tot 3.000 delicten waarbij familie-eer een (vermoedelijke) rol speelt. Gemiddeld 460 delicten werden vanwege de complexiteit opgepakt door het Landelijk Expertisecentrum Eergerelateerd Geweld. Hiervan eindigen 7 tot 17 zaken fataal (moord, doodslag of suïcide).

Advies of doorverwijzen

Heb je advies of ondersteuning nodig, of wil je doorverwijzen naar hulp? Op deze pagina zie je waar je in regio Hart van Brabant terecht kunt.

De volgende organisaties bieden gespecialiseerd advies of hulp op deze specifieke vorm van geweld: