Annemarie Raes – Trainer Steeds Sterker Academie:
“Vanuit de Steeds Sterker Academie van Sterk Huis geef ik trainingen gericht op de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld. Hiermee willen we professionals bewustwording meegeven: plaats je als hulpverlener niet boven ouders, maar ga naast hen staan.”
Wat laat jou niet los als het gaat om kindermishandeling?
“Dat het ingewikkeld is voor mensen om aan te geven dat ze het moeilijk hebben. Je mag in onze maatschappij wel hulp vragen bij een gebroken been, maar niet als je problemen ervaart met het ouderschap. Daar hangt meteen een oordeel aan. Ik hoop dat we die drempel kunnen wegnemen, zodat het makkelijker wordt om te zeggen: Hé, het gaat even niet goed, ik heb hulp nodig. Vragen om hulp is lastig, maar het aanbieden van hulp ook vaak. Denk aan alle vaders en moeders op het schoolplein die zien met welk kind het niet goed gaat. Er worden veel oordelen uitgewisseld en de schooldirecteur moet het uiteindelijk oplossen. Maar wat als deze ouders oordeelvrij – want we weten niet wat er thuis speelt – het gesprek aangaan met de betreffende ouders: Hoe gaat het met je? Ik zie dat het niet altijd lukt om op tijd op school te komen. Kan ik je helpen? Gewoon dat. Laat het oordeel weg en je hebt een gesprek. De meeste mensen willen helpen, maar zijn bang dat ze iets verkeerd doen, zich ergens ongepast mee bemoeien. Maar als je het zwaar hebt – wat iedereen kan overkomen – wil je juist dat iemand je ziet. Dan heb je hulpbronnen nodig, een steunnetwerk, mensen die je (tijdelijk) ondersteunen zodat je daarna zelf verder kan.”
Als je een ander wil helpen, moet je eerst naar jezelf kijken.
Hoe houd jij vast?
“Door bewustzijn te creëren dat we allemaal in zo’n nare situatie kunnen belanden. Als peuter slaan we een andere peuter om een koekje. Dit gedrag leren we snel af, maar van nature dragen we het allemaal in ons mee. In onze trainingen staan hulpverleners stil bij hun eigen gedrag, last en socialisatieproces. Belangrijk, want als je een ander wil helpen, moet je eerst goed naar jezelf kijken: je bent je eigen levende instrument. Door jezelf in te leven – het lijkt me ook lastig om hulp te vragen als ik dit zou meemaken – plaats je jezelf als hulpverlener niet boven ouders, maar ga je naast hen staan en kan je praten over de last die zij voelen. Zo krijg je andere gesprekken: eerlijk, open en kwetsbaar. Justine van Lawick, specialist systeemtherapie en geweldsproblematiek in gezinnen, zegt het mooi: Als jij je verheven voelt boven de ander – als je denkt dat huiselijk geweld jou niet kan overkomen – kan je ook geen gesprek voeren met slachtoffers. Als je je gelijkwaardig opstelt, kun je veel betekenen: je zorgen delen, het netwerk betrekken, de veiligheid binnen het gezin terugbrengen samen met de mensen die het gezin goed kennen. Daarna maak je je rol weer kleiner als hulpverlener. Je bent ‘slechts’ een voorbijganger. Ouders, jongeren en het netwerk moeten zelf de expert worden van het gezin.”