Partner en ex-partnergeweld
(Ex-)partnergeweld is iedere vorm van geweld tussen partners of ex-partners. Ook een (constante) geweldsdreiging wordt beschouwd als (ex-) partnergeweld. Hierbij gaat het om alle vormen van geweld; fysiek, emotioneel/psychisch, seksueel, financieel of online, en om stalking.
We kunnen verschillende categorieën van partnergeweld onderscheiden, waaronder veelvoorkomend partnergeweld (‘common couple violence’) en intiem terrorisme (‘intimate terrorism’):
- Veelvoorkomend partnergeweld: Deze vorm van geweld ontstaat vaak uit onmacht, door verlies van controle en regie. De pleger kan zowel de man als de vrouw zijn. Er kan verschil zijn in ernst van het geweld en de consequenties hiervan verschillen per persoon. Consequenties zijn mogelijk groter voor vrouwen dan voor mannen (Daru et al., 2016).
- Intiem terrorisme: Eenzijdig (dreigen met) ernstig geweld van doorgaans de man. Het gaat om opzettelijk geweld, partnerterreur, gericht op controle over de partner.
Signalen
Signalen bij slachtoffers die kunnen wijzen op partnergeweld kunnen onderscheiden worden in:
- Lichamelijke signalen: Herhaaldelijke verwondingen zoals blauwe plekken, snij-, bijt- of hoofdwonden, kneuzingen, fracturen (met name neus, pijpbeenderen, ribben), ontwrichtingen (met name kaak en schouder), brandwonden, verlies van tanden, schedelletsel en genitale beschadigingen.
- Signalen op psychosomatisch vlak: Bijvoorbeeld depressiviteit, trillen, vaak hoofdpijn of maagpijn, vermoeidheid, angst, slaapstoornissen, hyperventilatie, hartkloppingen.
- Gedragsmatige signalen: Bijvoorbeeld moeite met oogcontact, afspraken steeds uitstellen, een onderdanige houding, onduidelijke hulpvragen, schrikachtig, vrouwen die altijd worden vergezeld door hun partner, en/of consulten op het laatste moment afzeggen, anderzijds meer dan gemiddeld gebruikmaken van zorgverleners (huisarts), meer gebruik van slaapmiddelen en pijnstillers, meer dan gemiddeld op zoek zijn naar een verklaring voor klachten.
Risicofactoren
We kunnen de volgende (groepen van) risicofactoren onderscheiden:
- Machtsverschil en afhankelijkheid. Relationele afhankelijkheid, economische afhankelijkheid, verblijfsstatus, zorgafhankelijkheid of een combinatie daarvan.
- Gebrek aan weerbaarheid en aan sociale vaardigheden.
- Problematische echtscheiding.
- Stress als gevolg van een veelvoud aan problemen in het gezin, zoals geldzorgen en schulden, problemen op het werk of juist problemen door gebrek aan werk, slechte huisvesting.
- Drank- en drugsgebruik.
- Eerdere mishandeling (in eerder relaties of in de huidige relatie).
- Gedragsproblemen op jonge leeftijd.
- Cultureel bepaalde tolerantie ten aanzien van geweld.
- Persoonlijke problemen, waaronder psychische of psychiatrische problematiek en/of een verstandelijke beperking.
- Zwangerschap (hierbij is het risico op partnergeweld hoog).
- Zelf geweld meegemaakt in het verleden of getuige geweest zijn van partnergeweld bij ouders (meisjes hebben dan meer kans om slachtoffer te zijn en jongens pleger).
Feiten en cijfers
Volgens een rapport van de FRA (European Union Agency for Fundamental Rights, 2014) dat zich uitsluitend richtte op vrouwelijke slachtoffers, heeft 9 procent van de Nederlandse vrouwen sinds hun 15e jaar te maken gehad met lichamelijk of seksueel geweld door de huidige partner en 25 procent door een ex-partner:
- Eén op de vijf vrouwen is ooit fysiek mishandeld door een partner of ex-partner.
- 11 procent van de vrouwen maakte seksueel geweld door een partner of ex-partner mee.
- 3 procent van de vrouwen heeft het afgelopen jaar uit angst voor geweld het eigen huis wel eens vermeden.
- Ruim 60 procent van het huiselijk geweld betreft (ex-)partnergeweld. Vrouwen (60 procent) worden vaker slachtoffer van (ex-)partnergeweld dan mannen (40 procent). Het geweld dat mannen plegen is vaker structureel van aard dan het geweld dat vrouwen plegen. Zowel voor mannen als vrouwen is sekse specifieke hulpverlening en opvang mogelijk.
Advies of doorverwijzen
Heb je advies of ondersteuning nodig, of wil je doorverwijzen naar hulp? Op deze pagina zie je waar je in regio Hart van Brabant terecht kunt.
Meer informatie
- Informatie over vrouwenopvang en mannenopvang: Valente, Opvang Atlas, Mannenmishandeling
- De methode RelatieWijs ondersteunt hulpverleners in het tijdig signaleren, bespreekbaar maken en beoordelen van relationeel (grensoverschrijdend) gedrag.